Een Korte Inleiding Over Effectief Altruïsme

Een nieuwe bril om mee te kijken naar ontwikkelingshulp

Effectief altruïsme: Wanneer het kan, zouden we allemaal de wereld willen verbeteren. Dit kan alleen erg ingewikkeld zijn. Wanneer je bijvoorbeeld aan een goed doel wilt geven, kun je kiezen uit duizenden opties. In de krant daarentegen lees je weer dat het meeste geld verdwijnt in de zakken van directeuren, of in die van corrupte politici in ontwikkelingslanden.

Effectief altruïsme is een groeiende beweging die probeert een beter antwoord te geven op welke manieren van altruïsme ook daadwerkelijk effectief zijn. Effectief altruïsme pleit voor geven met je hart, maar ook met je verstand.

Over effectief altruïsme

Kort gezegd helpt effectief altruïsme mensen om een maximaal positief effect op de wereld te hebben, met beperkte middelen. Deze middelen zijn voor elk persoon anders, denk aan geld, tijd of kennis.

De reden dat dit zo veel verschil kan maken wordt dikwijls onderschat. Maar effectief altruïsme laat zien dat verstandig geven in plaats van meer geven, soms wel 100x zoveel verschil kan maken.

Hoe effectief altruïsme verschil maakt

Het kost ongeveer 40.000 euro om een blindengeleidehond op te leiden. Aan de andere kant kost het ongeveer 20 tot 45 euro om iemand in een ontwikkelingsland met trachoom te genezen van blindheid. Dat betekend dat met het geld van één blindengeleidehond ook meer dan 1100 mensen van blindheid genezen kunnen worden.

De vraag wat er met een willekeurige gift had kunnen gebeuren wanneer deze op een efficiëntere manier werd besteed ligt niet gelijk voor de hand. Deze vraag kan zelfs onprettig aanvoelen. Wanneer je immers aan een goed doel geeft voel je je prettig, terwijl effectief altruïsme zegt dat je wellicht meer lijden had kunnen voorkomen door kritischer te zijn.

Toch is deze vraag wel belangrijk voor een betere wereld. Want de middelen die we hebben om de wereld te verbeteren zijn helaas niet onbeperkt.

De impact van effectief altruïsme bij ontwikkelingshulp

Als je een nieuw medicijn koopt, wil je natuurlijk het liefst dat deze goed getest zijn. Bovendien wil je niet dat dit medicijn bij 5 mensen in Nederland is getest, maar bij duizenden mensen en ’t liefst in meerdere landen.

Ook zou bij het testen van medicijnen een controlegroep gewenst zijn. Wanneer mensen namelijk een medicijn nemen en beter worden, hoeft dat niet noodzakelijk een gevolg van het medicijn te zijn. Het had net zo goed kunnen zijn dat proefpersonen na verloop van tijd simpelweg weer beter worden. Je kan pas concluderen dat een medicijn effectief is als het mensen sneller of in sterkere mate weer gezond krijgt dan mensen uit een controlegroep.

Deze manier van evaluatie lijkt best vanzelfsprekend, toch was dit 20 jaar geleden in de wereld van ontwikkelingshulp een volstrekt onbekend idee.

Michael Kremer en evaluatie

Een van de eerste personen die besloot om op deze manier verschillende soorten ontwikkelingsprogramma’s te evalueren was Michael Kremer. Kremer vroeg zich af welke interventies het beste waren om kinderen in ontwikkelingslanden vaker naar school te laten gaan. Hij besloot steeds in 14 scholen in Kenia de helft een bepaalde interventie te geven en de andere helft niet. Vervolgens kon hij concluderen of deze effect hadden.

Als eerste keek hij naar de effectiviteit van het verschaffen van extra schoolboeken. Dit had alleen een positief effect op een klein groepje van de slimmere kinderen. In het algemeen was er nauwelijks effect, omdat de boeken in het Engels waren en de kinderen dit nauwelijks spraken.

Als oplossing probeerde Kremer extra flip-overs uit te delen, maar wederom vond hij geen effect. Ook het zorgen voor meer leraren per school had nauwelijks effect.

De meest effectieve oplossing voor schoolabsentie

Een programma wat wel effect had was het ontwormen van kinderen. Intestinale wormen zijn doorgaans niet dodelijk, maar kinderen worden wel ziek waardoor ze lange tijd niet naar school gaan. Bovendien zijn medicijnen tegen deze wormen goedkoop en eenvoudig toe te dienen. Dit kon weleens een efficiënte oplossing zijn.

Uit onderzoek bleek vervolgens ook dat het ontwormen van kinderen zeer effectief was. Schoolafwezigheid kon hiermee wel met 25% gereduceerd worden.

Welke doelen zijn het beste?

Het punt van effectief altruïsme is niet alleen dat sommige programma’s beter zijn dan anderen. Het punt is dat sommige programma’s véél efficiënter zijn dan anderen.

Nederland gaf in 2015 ongeveer 3,7 miljard uit aan ontwikkelingshulp. Wanneer er kritischer gekeken zou worden waar dit bedrag heenging zou de impact enorm zijn.

Naast het ontwormen van kinderen zijn er veel meer programma’s waarvan bewezen is dat ze zeer kosten-efficiënt zijn. Zo blijkt dat het verschaffen van malarianetten zeer goedkoop is en heel veel levens kan redden. De Against Malaria Foundation zet zich hier voor in.

 

 

 

Een andere organisatie die bijzonder kosteneffectief is, is GiveDirectly. Deze organisatie maakt direct geld over naar arme mensen in oost Afrika. Sceptici zeiden altijd dat dit geld uitgegeven zou worden aan niet-duurzame goederen zoals voedsel of zelfs tabak. Onderzoek laat echter zien dat de armen toch echt het beste zelf weten waar hun geld aan besteed moet worden.

Waar vind ik de beste goede doelen?

Een organisatie die heel veel onderzoek doet naar de effectiviteit van goede doelen is GiveWell. Bovendien zette ze de beste organisaties ook nog eens overzichtelijk in een rijtje op hun website.

Wanneer je regelmatig geld uitgeeft aan goede doelen en het belangrijk vind om zoveel mogelijk impact te maken, dan is GiveWell een van de beste manieren om je goede doelen uit te kiezen.

Ethisch consumeren

Naast geld geven aan goede doelen is ethisch consumentisme ook een populaire optie om de wereld te verbeteren. Ethisch consumentisme bemoedigt het consumeren van enkel producten die op een ethische manier zijn geproduceerd. Twee bekenden voorbeelden hiervan zijn fairtrade producten en kleding die niet gemaakt is met sweatshops.

Effectief altruïsten hebben onderzoek gedaan naar de effectiviteit van ethisch consumentisme en kwamen tot de conclusie dat deze minder effectief was dan ze op de eerste plaats doen denken.

Fairtrade

Producten die onder fairtrade vallen zijn voedingsmiddelen waarvoor extra wordt betaald en waarvan de boeren vervolgens een eerlijke prijs zouden moeten krijgen. Fairtrade belooft hun leveranciers dat ze een vaste prijs voor hun producten krijgen, ook wanneer de prijs op de wereldmarkt daalt.

Het grootste probleem van fairtrade is dat de meest arme boeren op de wereld vaak niet kunnen voldoen aan de kwaliteitseisen van fairtrade. Het gevolg is dat de meeste fairtrade producten uit middelmatig arme landen komen zoals Mexico en Brazilië.

Een boer uit zo’n middelmatig arm land kan met een paar euro extra voor ongeveer een dag eten kopen. Terwijl een boer uit landen met extreme armoede vaak een week kan eten met hetzelfde bedrag.

Ook laat onderzoek zien dat van de extra prijs die wordt betaald voor fairtrade producten door inefficiëntie maar een klein deel aankomt bij de uiteindelijke leveranciers. Hoeveel geld vervolgens via de leveranciers bij de daadwerkelijke boeren terecht komt houdt fairtrade zelf niet bij. Het weinige onderzoek wat hier wel naar gedaan wordt concludeert dat de boeren van fairtrade producten zeer weinig tot niets van het extra betaalde geld zien.

Wanneer je geld uitgeeft aan fairtrade producten help je op z’n best boeren uit middelmatig arme landen met een heel klein percentage van jouw geld. Wanneer je kiest voor de goedkopere niet-fairtrade variant had je het bespaarde geld ook aan een goed doel kunnen geven. Zeker wanneer dat goede doel efficiënt is, zou je veel meer levens redden.

Sweatshops

Sweatshops zijn grote fabrieken in ontwikkelingslanden, vaak wordt hier kleding gefabriceerd. De omstandigheden in sweatshops zijn verschrikkelijk. Werktijden van meer dan 12 uur, vaak zonder pauze. De fabrieken hebben geen airco, en de veiligheidsvoorzieningen worden vaak verwaarloosd.

Hierom pleitten steeds meer mensen op een boycot van kleding uit deze fabrieken. Het gevolg alleen is dat ondanks de verschrikkelijke omstandigheden in sweatshops, de alternatieven vaak veel erger zijn. De alternatieven zijn vaak fysiek zwaar werk op het platte land, prostitutie, criminaliteit of zwerven op straat.

Het lijkt moeilijk om voor te stellen, maar sweatshops zijn juist de populaire banen in ontwikkelingslanden. Bewijs hiervoor zijn de grote aantallen Bolivianen die elk jaar het risico lopen om weer gedeporteerd te worden door illegaal in Braziliaanse sweatshops te werken.

Bovendien zijn sweatshops ook nodig voor de economische ontwikkeling van een land. Bijna alle ontwikkelingslanden die rijk zijn geworden hebben een periode van sweatshops doorgemaakt. Economen zijn het over veel dingen oneens, maar over de claim dat sweatshops bevorderlijk zijn voor de economie van een ontwikkelingsland is grote consensus.

Om het lot van de mensen in deze fabrieken te verbeteren moet vooral de armoede zelf aangepakt worden. Het boycotten van kleding geproduceerd in deze fabrieken doet eerder kwaad dan goed.

In dit artikel over sweatshops zijn deze redenen verder uitgewerkt.

Effectief altruïsme en je carrière

Er is een klein handjevol mensen die de luxe hebben om niet te hoeven werken. De meeste mensen moeten echter wel werken, en gemiddeld werk je 80.000 uur in je leven. Als je het belangrijk vind om de wereld te verbeteren met je werk, kun je dus behoorlijk wat impact hebben.

Een organisatie die antwoord geeft op de vraag welke carrière mogelijkheden het meeste verschil maken is 80.000 hours. Wanneer je het belangrijk vind om de wereld te verbeteren tijdens je werk, adviseren ze om aandacht te besteden aan de volgende punten.

Overweeg ‘earning to give’

Een niet voor de hand liggende oplossing om met je carrière impact te hebben is simpelweg rijk worden en een deel van je inkomen weggeven aan goede doelen. Bill Gates is hier een perfect voorbeeld van. Gates carrière was in de softwareontwikkeling, niet iets wat je gelijk zou associëren met het verbeteren van de wereld. Toch heeft Bill Gates meer levens gered dan de populatie van Schotland, wat niet weinig is.

Earning to give is het overwegen waard wanneer je goed bent (of kunt zijn) in banen die veel geld verdienen. Mits je daar ook plezier in hebt. Je hoeft dus geen baan te nemen waar je een hekel aan hebt, puur om rijk te worden en dat geld vervolgens weer aan goede doelen te geven. Onderzoek heeft aangetoond dat de kans op rijkdom klein is. De kans is groter dat je een burn-out oploopt.

80.000 hours heeft op hun website een overzicht van de carrière gebieden die het meest veelbelovend zijn om later veel geld mee te verdienen. Wanneer je in één van deze excelleert, is earning to give een hele efficiënte manier om de wereld te verbeteren.

Wat zijn je talenten

Kijk ook kritisch wat je talenten zijn. Wanneer je geneeskunde gaat studeren terwijl je weet dat je hier niet heel goed in bent, is dat waarschijnlijk ineffectief. Het aantal plaatsen voor geneeskunde is bij de meeste universiteiten beperkt. Wanneer je geen geneeskunde was gaan studeren werd je plek ingenomen door iemand die waarschijnlijk even goed of beter dan jij zou zijn in geneeskunde.

Wanneer je dus besluit om voor een carrière te kiezen waar je wel direct invloed hebt op de wereld is het dus belangrijk dat je beter bent dan de gemiddelde persoon uit jouw veld.

Wat kun je nu doen om effectief altruïsme te steunen

1. De simpelste manier om direct meer levens te redden is om te kijken of je een klein percentage van je inkomen kan geven aan goede doelen. Wanneer je dit al doet is het ook belangrijk om te geven aan goede doelen die efficiënt zijn. GiveWell kan daarbij helpen.

Ook is de meest efficiënte manier om geld te geven via het internet. De transactiekosten van een gift via het internet zijn namelijk het laagst. Geven via de collecte of inschrijven bij wervers is voor goede doelen duurder.

Ook is het efficiënter om maandelijks een klein vast bedrag te geven in plaats van het eenmalig geven van een grote gift. Vaste giften zijn voor organisaties prettiger omdat er beter mee valt te plannen. Wanneer organisaties die afhankelijk zijn van donoren weten hoeveel geld er elke maand binnenkomt, kunnen ze het meest efficiënt met hun geld omgaan.

2. Als je besluit om je tijd of kennis te investeren, schrijf voor jezelf dan op welke vaardigheden je hebt die goed aansluiten bij een bepaald probleem. Wanneer je moet kiezen uit meerdere problemen, houdt dan rekening met de schaal van het probleem en in hoeverre het probleem al onder de aandacht van mensen is.

3. Vertel anderen over effectief altruïsme.

Meer informatie?

Effectief Altruïsme Nederland [link]

MacAskill, W. (2015). Doing good better(1). New York: Avery publishing group. [link bol.com]