Benieuwd hoe je het beste goede doelen uitkiest?

En hoe je voorkomt dat jouw bijdrage in verkeerde handen valt? In die van corrupte politici of warlords bijvoorbeeld?

Dan vind je hier 12 verrassende tips om de beste keuze te maken. Met sommige tips kan jouw bijdrage zelfs 100 keer zoveel impact maken.

Dat gezegd hebbende, laten we beginnen…

#1: Wees NIET Empathisch

Huh?

Goede doelen uitkiezen met minder empathie?

Ja, je leest het goed.

Het klinkt vreemd, maar laat het me uitleggen. Empathie is een gevoel, en knappe koppen in de reclame-industrie weten dat maar al te goed. Dus wat doen ze? Ze gebruiken in tv-spotjes allerlei psychologische trucs om jou geld te laten geven aan goede doelen.

Maar, wat is daar nou zo fout aan?

Nou, hierdoor maken we snel impulsieve beslissingen. Zonde, want je had het geld anders misschien wel aan veel betere organisaties gegeven. Het loont bij goede doelen namelijk om goed onderzoek te doen.

Een Voorbeeld:

Kijk eens naar onderstaande drie campagnes. Deze zijn alle drie bedoeld om de schoolaanwezigheid van kinderen in ontwikkelingslanden omhoog te duwen.

1. Het verschaffen van extra schoolboeken (veel klassen hebben namelijk maar één tekstboek).
2. Het ontwormen van kinderen.
3. Extra docenten aannemen.

Het zijn typische campagnes waar goede doelen regelmatig mee bezig zijn.

Maar welke zou het meest effectief zijn?

Dat is ooit onderzocht. Het antwoord? Het ontwormen van kinderen. Het is misschien niet de campagne die de leukste plaatjes oplevert, maar wel de meest efficiënte.

Volgens William MacAskill, schrijven van het boek ‘Doing good better‘, is het ontwormen van kinderen zelfs 100x  zo kosten-efficiënt als de andere campagnes.

Dat is dus het verschil wat jouw bijdrage kan maken wanneer je niet gelijk je empathie volgt.

Tijd voor de volgende tip.

(één die net zo tegenstrijdig is)

#2: Meer Hulp Is Niet Altijd Beter

Nog een simpele tip:

Geef aan goede doelen die problemen oplossen waar nog weinig aan gedaan wordt.

Waarom?

Omdat jouw bijdrage hier een veel krachtigere impact maakt. Dit wordt door economen de wet van marginale waarde genoemd.

Het zit namelijk zo:

Een goed doel schat in hoeveel geld nodig is om een probleem op te lossen. Krijgen ze veel meer geld dan nodig? Dan kunnen ze dat vaak niet meer efficiënt besteden.

Hetzelfde geldt voor problemen waar veel goede doelen al aan werken.

De extra waarde die een nieuw goed doel toevoegt, wordt dan minder. Dit doel kan dan meer impact maken bij problemen waar nog weinig aandacht aan wordt besteed.

Nu je dit weet, laten we eens kijken naar problemen die relatief weinig aandacht krijgen. Één daarvan zijn ziektes…

#3: Westerse Ziektes VS. Ziektes In Ontwikkelingslanden

Het is best begrijpelijk, maar in het westen geven we het meeste geld aan onderzoek naar westerse ziektes. Denk aan ziektes zoals kanker, obesitas en Alzheimer.

Vind je echter dat elk mensenleven op de wereld evenveel waard is? Geef je geld dan aan ziektebestrijding in ontwikkelingslanden. Zo red je veel meer levens.

Hoe dat kan?

Simpel. We pompen miljoenen in westerse ziektes. Dit geld gaat vooral naar duur onderzoek. Vaak is dan niet duidelijk wat elke euro oplevert.

Maar hoe zit dat bij ziektes in ontwikkelingslanden?

Vaak geldt daar het tegenovergestelde. Er zijn al methodes die werken. Methodes waarvan bewezen is dat ze effectief zijn. Bovendien zijn ze ook nog eens goedkoop.

Laten we eens kijken naar twee van de meest effectieve campagnes in de geschiedenis van ontwikkelingssamenwerking…

#4: Geef Aan Ontwormingsprogramma’s

Hier rechts zie je een foto van de Ascaris, een parasitaire worm.

Naast er griezelig uitzien, doet hij nog een paar nare dingetjes.

Hij maakt kinderen namelijk erg ziek. Hierdoor zijn ze kwetsbaarder voor andere ziektes en kunnen ze niet werken of naar school.

Gelukkig is er een simpele oplossing, namelijk medicijnen. Nu zijn medicijnen tegen ziektes niet ongebruikelijk bij ontwikkelingssamenwerking. Waarom zijn ontwormingsprogramma’s dan persé een van de meest efficiënte?

Dat komt door een paar oorzaken:

1. De medicijnen zijn spotgoedkoop. Met patent-vrije medicijnen uit de jaren ’50 kunnen kinderen ontwormd worden voor een paar cent.
2. De medicijnen zijn makkelijk te distribueren.
3. De medicijnen zijn makkelijk toe te dienen.

Dit bij elkaar zorgt ervoor dat organisaties die aan ontwormingsprogramma’s doen erg efficiënt zijn. Onderzoek laat zien dat kinderen hierdoor 10 jaar later gemiddeld 3 uur per week meer werkten en 20% meer verdienden.

Zijn wormen nou niet jouw ding? Wellicht de volgende type programma’s wel…

#5: Geef Malarianetten

Malaria is één van de grootste kindermoordenaars in Afrika.

Maar ook hier is de oplossing simpel. Het verschaffen van malarianetten. Waarom is ook deze optie nou zo bijzonder?

Dat komt omdat:

1. Malarianetten goedkoop zijn. Voor 8 euro kan één net gemaakt én gedistribueerd worden.
2. Er is veel (positief) onderzoek gedaan naar de effectiviteit ervan.

Nog steeds niet overtuigd?

GiveWell, ’s werelds grootste organisatie die onderzoek doet naar de effectiviteit van goede doelen, houdt een top 10 goede doelen bij.

Één van hun top-aanbevelingen?

De Against Malaria Foundation.

#6: Structurele Hulp VS. Noodhulp

Wat is beter?

Structurele hulp of noodhulp?

Ook bij deze vraag kan empathie weer roet in het eten gooien. Zien we namelijk een reclamespotje van een aardbeving of tsunami ergens? Dan wordt ons angstmechanisme in de hersenen sterk getriggerd.

“Daar moet direct wat aan gedaan worden!” schreeuwen onze hersenen dan.

Maar wat vergeten we dan?

Nou, dat er namelijk elke dag een soortgelijke ramp plaatsvindt in het grootste gedeelte van de wereld. Namelijk armoede, ziektes en honger.

Laten we eens naar de cijfers kijken…

Elke dag overlijden zo’n 18.000 kinderen aan simpele ziektes en honger. Wat meer is dan het (dagelijkse) dodenaantal van de aardbeving in Japan in 2011 , namelijk 15.000.

Toch werd er bij die aardbeving per sterfgeval 310.000 euro aan hulp uitgegeven. Dat terwijl Japan een van de rijkste landen ter wereld was. Het Japanse rode kruis heeft zelfs officieel aangegeven geen buitenlandse hulp meer nodig te hebben. Voor elk sterfgeval wereldwijd door armoede wordt maar 14.000 euro gegeven.

Zowel de WHO als de wereldbank hebben beide geconcludeerd: Structurele hulp is effectiever dan noodhulp.

Tijd voor nog een hele tegenstrijdige tip…

#7: Negeer Het Salaris Van De Directeur

Ja, ik weet hoe impopulair deze mening is.

Maar ik ga het toch zeggen…

Het salaris van een goede doelen directeur is…

…TOTAAL IRRELEVANT wanneer je daadwerkelijk om de effectiviteit van goede doelen geeft.

Laat me uitleggen waarom met een voorbeeld.

Wasmachines En Goede Doelen

Stel je koopt een wasmachine, waar let je dan op?

Als het goed is vooral op de prijs en de kwaliteit die je ervoor terug krijgt. Is hij makkelijk te gebruiken, gaat hij lang mee, dat soort dingen. Sta je daadwerkelijk stil bij het salaris van de CEO van het wasmachinebedrijf?

Waarschijnlijk niet. Dat is immers niet relevant. Je hebt een budget en kijkt simpelweg wat de beste wasmachine is die je daarvoor kan krijgen.

Zo is het ook met goede doelen.

Je geeft een bedrag, en je wilt dat daar zoveel mogelijk mensenlevens door worden verbeterd. Dat is eigenlijk wat je ‘koopt’. Hopelijk zie je nu dat de overheadkosten van een organisatie daar weinig mee te maken hebben.

Nog Een Voorbeeld

Stel je hebt twee goede doelen, doel A en doel B.

Doel A is opgericht door een idealist. Hij zet zich dus vrijwillig in voor zijn organisatie. Wat hij doet? Hij zamelt geld in, vliegt daarmee naar Afrika om daar scholen op te bouwen.

Doel B is groter en wordt geleid door een directeur in loondienst die uit het bankenwezen komt. Dit doel zamelt geld in en koopt daar medicijnen van.

Welk doel is beter?

Het antwoord: Dat weet je niet. Doel A kan wel heel veel scholen bouwen, maar wanneer daar eigenlijk helemaal geen vraag naar is, of wanneer ze niet onderhouden worden, dan is al het geld wat daar aan besteed is eigenlijk voor niks geweest.

Bovendien kost een vlucht naar Afrika ook veel geld. Met dat geld had iemand ook gewoon meerdere mensen lokaal in kunnen huren om scholen te bouwen, of om malarianetten te kopen.

De kans is groot dat voor elke euro die bij doel B binnenkomt, er veel meer levens mee worden gered. Doel A kan ondanks de 0% overhead kosten nog steeds een ineffectieve organisatie zijn.

Lees je dus binnenkort weer in de krant een artikel over een CEO in ontwikkelingshulp die teveel zou verdienen? Neem het artikel dan met een korreltje zout. Er zijn veel belangrijkere aspecten om goede doelen mee te beoordelen.

(en ben je nog steeds niet overtuigd? Lees dan dit uitgebreide artikel met 3 redenen waarom het niet erg is dat een goede doelen CEO in een dikke BMW rijdt.)

Tijd voor de volgende tip:

#8: Geef Online

Ooit afgevraagd hoeveel geld achterblijft wanneer je je inschrijft bij een straatwerver?

Het is zo’n 80 euro. Je betaalt dus het eerste jaar het salesbureau voordat er een euro naar het goede doel gaat. Aldus dit openbare onderzoek.

Had je dat geld online gegeven?

Dan was het geld direct naar het goede doel gegaan.

Conclusie: Doneer vooral online. Dan zijn de transactiekosten het laagst.

Wil je meer hierover weten? Lees dan dit artikel met 3 redenen waarom online geven beter is.

En als je toch besluit online te doneren, overweeg dan serieus om periodiek te steunen…

#9: Geef Periodiek

Ja, ik weet wederom dat dit niet is wat je wilt horen.

Het liefst geef je gewoon eenmalig, het liefst zit je nergens aan vast.

Maar ik heb dit artikel niet geschreven om te zeggen wat mensen willen horen. Ik schrijf dit voor de mensen die willen weten hoe ze met hun bijdrage meer impact kunnen maken.

Want waarom maak je meer impact met een periodieke gift?

Heel simpel:

1. De transactiekosten van periodieke giften zijn lager.
2. Goede doelen kunnen zo plannen. Hierdoor worden ze efficiënter.
3. Ook niet geheel onbelangrijk: Goede doelen hoeven je niet meer te bombarderen met bedelbrieven.

Kortom, kies voor periodieke giften.

Oke, nog één tip die tegen je intuïtie ingaat…

#10: Geef NIET Aan Fairtrade

Huh?

Is fairtrade ook al slecht?

Ja, helaas. Hier zijn drie redenen waarom:

1. Kwaliteit: Boeren moeten voor een fairtrade-licentie aan hoge kwaliteitseisen voldoen. Het zijn vooral boeren uit gemiddeld economische landen die deze kwaliteit kunnen waarborgen. Denk aan landen zoals Brazilië of Mexico. De meest arme boeren uit bijvoorbeeld Ethiopië kunnen niet voldoen aan de fairtrade-eisen en lopen zo de boot mis. Dat terwijl zij de hulp het hardst nodig hebben.
2. Tussenpersonen: Bij fairtrade handel zijn er veel tussenpersonen. Hierdoor komt er weinig geld uiteindelijk bij de producerende boeren terecht. Volgens dit onderzoekt komt maar 11 procent van de extra fairtrade-prijs aan bij de producerende landen.
3. Verstoring van de vrije markt: Fairtrade boeren weten dat ze hun producten altijd voor een minimumprijs op de wereldmarkt kunnen dumpen. Ook als de daadwerkelijke prijs op de wereldmarkt minder is. Hierdoor gaan ze meer produceren. Zo wordt het aanbod op de wereldmarkt nog groter, waardoor de prijs nog verder daalt. Wie zijn daar de dupe van? Juist, de armere niet-fairtrade boeren.

Meer weten?

Lees dit artikel met 5 redenen waarom fairtrade niet werkt.

Zo. Je hebt inmiddels een hoop tips gelezen waarin je leerde wat allemaal niet werkt. Laten we eens kijken waar je goede doelen vindt die wél effectief zijn.

#11: Check Givewell’s Aanbevelingen Voor 2023

Ik schreef al eerder over GiveWell. Het is een organisatie die onderzoek doet naar de meest efficiënte goede doelen.

Ze kijken naar de effectiviteit van goede doelen, de kwaliteit van het bewijs hiervoor, maar ook of er bij de goede doelen nog voldoende ruimte over is voor extra funding.

Laten we eens kijken naar hun top drie aanbevelingen voor 2023:

1. Malaria Consortium: Jaarlijks sterven zo’n 6 miljoen mensen door malaria, voornamelijk kinderen. Malaria consortium verschaft medicijnen die kinderen hiertegen beschermen. Meerdere onderzoeken van hoge kwaliteit laten consistent zien dat het werk van Malaria Consortium buitengewoon kosten-effectief is.
2. The Against Malaria Foundation: Een eerdergenoemd goed doel wat malarianetten verschaft. Deze organisatie is bijzonder effectief, transparant  TKTKTK en heeft de komende jaren nog ruimte voor zo’n 50 miljoen aan funding.
3. Helen Keller international: Vitamine A tekort zorgt bij veel kinderen voor een verzwakt immuunsysteem. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor andere ziektes. Geschat wordt dat hierdoor jaarlijks 2.000 kinderen overlijden. HKI verschaft goedkope vitamine A supplementen en heeft sterk bewijs dat dit één van de meest efficiënte interventies voor de gezondheid van kinderen in ontwikkelingslanden.

Vind je dierenrechten ook belangrijk?

Check dan de website van Animal Charity Evaluators. Dat is een soortgelijke website als Givewell, maar dan voor dieren.

tot slot:

#12: Check Doneer Effectief

Lees je liever informatie in het Nederlands?

Check dan de aanbevelingen van Doneer Effectief. Dit is een relatief nieuwe organisatie opgericht in 2020. Hun doel? Nederlands publiek helpen om de beste goede doelen uit te kiezen.

Ze hebben veel toegankelijke informatie en hun aanbevelingen zijn up-to-date. Daarnaast kunnen ze je ook helpen met advies rondom belastingvrij schenken en het opnemen van goede doelen in je nalatenschap. Zeker voor de serieuze gever is het de moeite waard contact met hen op te nemen.