Koop jij weleens fairtrade?

Ja?

Dan gaat dit artikel je flink teleurstellen.

Fairtrade werkt namelijk niet. Sterker nog: In veel gevallen zijn boeren door fairtrade zelfs slechter af.

Dit zijn niet zomaar uitspraken van politici met een hekel aan fairtrade. Nee, dit zijn de conclusies van meerdere langdurige onderzoeken…

De Schokkende Onderzoeken Naar Fairtrade

Er is een hoop onderzoek gedaan naar de invloed van fairtrade. Enkele voorbeelden en hun conclusies hiervan zijn:

1. Een vier-jaar-durend onderzoek in Ethiopië en Oeganda: Boeren in Fairtrade gebieden zijn over het algemeen slechter af.
2. Onderzoek van Afrikaanse onderzoeksjournalisten: Cacao-boeren in West-Afrika verdienen geen cent meer door te leveren aan fairtrade producenten.
3. Onderzoek gepubliceerd in de Journal of Business Ethics: Fairtrade helpt niet de mensen die hulp het meest nodig hebben.

Waarom werkt fairtrade dan niet?

Dat lees je in de volgende 5 redenen. Maar eerst even een korte uitleg hoe fairtrade ook alweer werkte.

Hoe Werkte Fairtrade Ook Alweer?

Fairtrade is een poging om arbeiders in arme landen een beter loon te geven. Producten waar een grote fairtrade markt voor is, zijn bananen, koffiebonen, chocola en suiker.

Dit doen ze met een minimumprijs voor boeren. Deze prijs is genoeg om de kosten van duurzame productie te dekken. Dat is nodig, want hun producten moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen. Denk aan kwaliteit en duurzaamheid.

Zakt de prijs op de wereldmarkt hieronder? Dan kunnen boeren hun producten nog steeds verkopen voor de minimumprijs.

Ook krijgen fairtrade producenten daarbovenop nog een fairtrade premie. Deze mogen ze investeren in lokale ontwikkelingsprojecten. Denk aan scholen of medische voorzieningen.

Dat gezegd hebbende, laten we kijken waar dit nobele idee misgaat.

#1: Het Geld Komt Niet Aan Bij De Allerarmsten

Stel, je kan kiezen tussen de volgende twee opties. Elke optie kost je evenveel moeite:

1. Een willekeurig persoon eten geven voor een dag.
2. Een willekeurig persoon eten geven voor een week.

Waarvoor zou je kiezen?

Ben je zoals de meeste mensen? Dan ga je natuurlijk voor optie twee. Koop je echter fairtrade? Dan kies je zonder dat je het doorhebt voor optie één.

Hoe dat komt?

Door de kwaliteitseisen van Fairtrade. Voor het fairtrade-keurmerk moeten producten namelijk voldoen aan kwaliteitsnormen. De meest arme boeren hebben alleen niet de capaciteit om hieraan te voldoen.

Wat is het gevolg hiervan?

Dat geld besteed aan fairtrade producten niet naar de aller armste landen gaat. Het geld gaat vooral naar landen die qua armoede ergens in het midden zitten. Landen zoals Brazilië, Mexico en Costa Rica.

Deze landen zijn zo’n 10x rijker dan bijvoorbeeld landen als Ethiopië of Oeganda.

Waarom Is Dit Persé Slecht?

Vooral omdat dezelfde bijdrage in de aller armste landen relatief meer waard is. Het ene bedrag kan in een gemiddeld land een dag eten opleveren, maar in armer land eten voor een week.

Verder is er nog een reden waarom de meest kansarme boeren lijden door fairtrade. Het grijpt namelijk in op de markt.

#2: Fairtrade Voorkomt Een “fair” Markt

En daar zijn niet-fairtrade boeren de dupe van.

Hoe dat komt?

Nou, door de eerder genoemde minimumprijs voor fairtrade boeren. Dit moedigt hen aan meer te produceren. De productie en dus het aanbod op de wereldmarkt wordt zo groter. Door de marktwerking van vraag en aanbod gaan de prijzen op de wereldmarkt dan omlaag.

Voor boeren met de beloofde minimumprijs geen probleem. Voor de rest alleen wel. Zij krijgen nu minder geld voor hun waren.

Er is nog een reden waarom niet-fairtrade boeren slechter af zijn door fairtrade. Dit heeft te maken met het “honingpot” effect.

#3: De Fairtrade Honingpot En Het Probleem Ervan

Wat is het honingpot effect?

Dat zodra een boer zich aansluit bij een fairtrade organisatie, hij meer aandacht krijgt van andere organisaties. Denk aan:

1. NGO’s.
2. Goede doelen.
3. Overheidsinstanties.

Dat klinkt mooi. Critici waarschuwen echter. Zij geven aan dat deze extra hulp ergens vandaan moet komen. Waarvandaan? De armere niet-fairtrade boeren.

Daarnaast levert dit nog een probleem op. Door alle extra hulp die boeren krijgen door fairtrade, is het moeilijk om te bepalen wat de toegevoegde waarde van alleen fairtrade is.

Wat fairtrade wel lijkt toe te voegen is…

#4: Corruptie

Corruptie is een groot probleem bij ontwikkelingssamenwerking. Ook het fairtrade proces biedt hier volop mogelijkheden voor.

Enkele voorbeelden zijn:

1. Valse labeling door retailers. Oftewel producten als fairtrade verkopen terwijl ze dat niet zijn.
2. Exporteurs die minder dan de beloofde fairtrade prijs betalen.
3. Coöperaties die niet de credit geven die ze moeten geven.

Dit is uiteindelijk allemaal ten nadele van de arme boeren.

En als laatste:

#5: Fairtrade Trekt De Rotte Appels (Of Koffiebonen) Aan

Laten we eens kijken naar koffiebonen.

Elke oogst produceert bonen van slechte en goede kwaliteit. Is de marktprijs voor slechte koffiebonen minder dan de fairtrade minimumprijs, en de marktprijs voor goede bonen hoger? Dan dumpen boeren de slechte bonen op de fairtrade markt.

Dit vermindert de kwaliteit van fairtrade koffiebonen. Hierdoor wordt de vraag minder, waardoor de fairtrade markt uiteindelijk krimpt.

Kortom, denk nog eens goed na voordat je fairtrade producten koopt. Heb je toch het beste voor met de arme boeren in ontwikkelingslanden?

Dan is er een simpel alternatief…

Wat Wél Helpt

Zoals je weet betaal je als consument extra voor fairtrade producten. Inmiddels weet je dat van dat extra geld weinig op de goede plek terecht komt.

Wat nou als je dat geld simpelweg aan een goed doel geeft? Zou dat helpen?

Het antwoord, mits je aan de juiste goede doelen geeft, is ja.

Ben je benieuwd wat voor doelen dit zijn? Lees dan ons artikel met de 5 beste goede doelen voor ontwikkelingssamenwerking.